1887
PDF

Abstract

Dünyada doğal gazın enerji kaynağı olarak kullanımı günden güne artmaktadır. Bu kullanımdaki artışa paralel olarak, doğal gaza olan talebinin kesintisiz olarak karşılanabilmesi için doğalgaz depolama konusunun önemi de artmaktadır. Ülkemizde de artan nüfus ve endüstrileşmeye paralel olarak doğal gaza olan ihtiyaç günden güne artmaktadır. Türkiye’de yurt içi doğalgaz üretiminin tüketimi karşılama oranı % 3 seviyelerindedir. Bu oran ve doğalgaza olan talebin önümüzdeki yıllarda artacağı gerçeği göz önüne alındığında, depolama ihtiyacı gelecek yıllarda çok daha fazla önem kazanacaktır. Günümüzde, yerüstünde ve yeraltında doğalgaz depolama tesisleri oluşturulmaktadır. Doğalgazın yerüstünde çelik tanklarda depolanması yerine, yeraltında depolanmasının çok daha güvenli, verimli ve ekonomik olduğu düşünülmektedir. Doğalgaz depolama tesisleri, tedarikte bir kesinti olması durumunda ülkenin acil ihtiyaçlarının karşılanması bakımından önemlidir. Yeraltı doğalgaz depolama tesisleri oluşturmak için çeşitli olanaklar mevcuttur. Bunlar; derin tuz çözelti açıklıkları, sığ derinlikte masif kaya kültesi içerisinde galeri şeklinde oluşturulan açıklıklar, yeraltı suyu akiferlerindeki gözenek boşlukları, üretimin sona erdiği petrol ve gaz sahaları ile uygun özelliğe sahip terk edilmiş maden ocaklarıdır. Türkiye’deki doğalgaz ve petrol boru hatlarının konumu incelendiğinde, Sivas ilinin bir kavşak konumunda olduğu görülür. Sivas ilinin bu konumuna ilave olarak, Hafik-Zara arasında kalan bölgede geniş jips yataklarının bulunması, doğal gaz boru hattına yakın olması ve arazi kullanım durumunun (tarım, orman v.b.) uygun olması gibi faktörler göz önüne alındığında, yeraltı doğalgaz depolama yeri olarak Sivas ili çok uygun bir konumda yer almaktadır. Bu nedenlerden dolayı jipsler ekonomiye kazandırılabilir ve doğal gaz depolama ortamı olarak kullanılabilir. Oligosen-Miyosen yaşlı jipslerin dayanım ve deformasyon özellikleri kısa ve uzun süreli olmak üzere incelenmelidir. Kısa süreli mekanik özellikler tek ve üç eksenli dayanım özellikleri ile deformasyon özellikleri başlıkları altında, uzun süreli mekanik ve deformasyon özellikleri ise değişik gerilme basamaklarında yüklemeler yapılarak deformasyona bağlı eksenel ve çapsal krip oranı ile ilgili parametreler belirlenerek yapılmalıdır. Bu sayede elde edilebilecek veriler ışığında jipslerde açılması düşünülen yeraltı doğal gaz depolama açıklıkları nümerik analiz programları kullanılarak modellenebilir elastik, elastoplastik, dinamik, sünme (krip) çözümlemelerinden elde edilecek sonuçlar toplu olarak değerlendirilebilir, yapılacak çözümlemeler sonucunda zamana bağlı viskoz davranış gözlenebilir, sünme modelleri ile doğalgaz depolama amaçlı duraylılık ve işletme güvenliği değerlendirilebilir.

Loading

Article metrics loading...

/content/papers/10.3997/2214-4609-pdb.380.130
2013-05-15
2024-03-29
Loading full text...

Full text loading...

http://instance.metastore.ingenta.com/content/papers/10.3997/2214-4609-pdb.380.130
Loading
This is a required field
Please enter a valid email address
Approval was a Success
Invalid data
An Error Occurred
Approval was partially successful, following selected items could not be processed due to error