Güneydoğu Anadolu (Türkiye) Petrol Sistemi (The Petroleum Systems of Southeast Anatolia (Turkey))

Güneydoğu Anadolu Türkiye Arap Plakası’nın kuzey ucunda yer almaktadır. Arap Plakası ise Geç Prekambriyenden itibaren tüm Paleozoik boyunca Gondwana kıtasının Protetis ve /veya Paleotetis Okyanuslarına bakan kenarında yer almıştır (Smith vd,1981; Beydoun,1988; Husseini,1989;1990; Scotese&McKreeow,1990; Stampfli,2000). Bölgenin tektonik evrimini ve çökel istifini Arap Plakası ile Anadolu Kıtası’nın biribirine göre göreceli hareketleri kontrol etmektedir. Bu hareketlerin etkisi ile Erken Ordovisiyenden itibaren gelişen Mardin-Kahta Yükselimi Güneydoğu Anadolu’yu iki ayrı basene ayırmıştır. Yükselimin batı-güneybatısı Akçakale Baseni, doğu-kuzeydoğusu ise, Diyarbakır Basenidir (Şekil-1). Devoniyenden itibaren Lavrasya ve Gondwananın yakınlaşıp çarpışmasından kaynaklanan Hersiniyen Orojenezinin etkileri Karboniferde de devam etmiş ve Permiyen başında süper kıta Pangea ortaya çıkmıştır. Hersiniyen Orojenezi tüm bölgede olduğu gibi Güneydoğu Anadoluda da hissedilmiş ve epirojenik hareketlere neden olmuştur (Rigo de Righi&Cortesini, 1964; Sungurlu,1974; Carte&Tunbridge,1992). Devoniyenden itibaren Permiyen sonuna kadar etkili olduğu düşünülen Siirt İli civarında K-G uzanımlı başka bir yükselim bu dönemde oluşmuş ve Diyarbakır basenini Hakkari bölgesinden ayırmıştır (Bozdoğan ve Erten,1990).